POEZJA

Usłysz mnie. Wysłuchaj mnie. Kiedy zawracałem myślą ową do Ciebie, do Matki Mojej Boskiej, któraś po prawdzie byłaś wszędzie, ale najczytelniej tutaj, na wałach wiślanych, gdzie wędrowałem już jako dziecko, po ubitym skrzącym się śniegu a potem wracałem na Azory, na jednej nodze, z miejskiej podróży i mógłbym przysiąc, że mijaliśmy się setki razy na szkolnych korytarzach nie zwracając na siebie uwagi.

Wiersze z tomu „a gdy zrobi się jasno będzie fantastycznie” zanurzone są w trwodze i pytaniach wynikających z niepewności bytu. Starają się dociec, jak kryzys klimatyczny kształtuje naszą świadomość. Fakt, że nasza przyszłość jest zagrożona, wywołuje jedynie bezsilne błaganie o to, by przetrwać. Tym bardziej, że pojawia się dziecko. Rodzi się w świecie, gdzie krajobrazy pola i morza zdestabilizowały się, a rytm pór roku przesunął, w świecie, w którym życie człowieka jest małe i kruche, a do rysowania map, do znalezienia kryjówki, potrzebne są nam zwierzęta, nie religia. Berget pisze spokojną, cichą opowieść poetycką, splatając naturę, ziemię (także w znaczeniu gleby), ekologię i tożsamość ludzką w jedno.

Kristin Berget (1975) norweska poetka, zadebiutowała w 2007 roku tomem wierszy loosing louise. Była redaktorką kilku edycji antologii debiutów Signaler wydawanej przez oficynę Cappelen Damm. Berget jest autorką sześciu książek poetyckich i powieści-miniatury Sonja Sacre Coeur inspirowanej podróżą poetki do Polski. Polski przekład jej książki Der ganze Weg znalazł się w finale konkursu Europejski Poeta Wolności w 2011 r. Tom og når blir lyst blir det helt fantastisk nominowano do najważniejszej norweskiej nagrody literackiej Brageprisen w 2017 r. Berget jest także tłumaczką, przekłada na norweski między innymi poezję Idy Linde. 

U Pawlika nic nie jest tym, czym się wydaje. Bajkonur to kosmodrom, z którego daje się nura w wyobraźnię, miesza szyki, wlewa wspomnienia do kadzi ze snami, zabiera rzeczy potrzebne i trochę mniej potrzebne. Bajkonur to miasto, to kocimiasto i psimiasto, to bajka o nocy i dniu, o domach i oknach, o grafitowych pantalonach i evencie z Judaszem, o tym, co dzieje się w przerwie meczu o Puchar Polski i o tym, co w Pewexie. Przeszłość wywrócona na nice, wetknięta w okruchy tu i teraz, jutrzejsze wizje spalają się na skraju państwa. Jakiś smutek dziwny, jakieś krwiste niepokoje idą ramię w ramię z magią chwili. Niby wiemy, że bywało różnie, ale kicamy. Kicamy, choć wilcy nam skaczą po piętach, trochę jak u Jacoba, trochę jak u Herberta, trochę jak w tych wszystkich najładniejszych i najstraszniejszych zarazem bajkach, co są z języka i na języku.
Jakub Kornhauser

Marcin Pawlik (ur. 1978) – politolog, prawnik, basista oraz tekściarz zasłużonych zespołów alternatywnych, członek trupy teatralnej Teatr Bob. Czynny kadrowicz Reprezentacji Polskich Pisarzy w Piłce Nożnej. Wydał dwie książki poetyckie Deklinacja nic oraz Bunt na jeziorach. Stacjonuje w Krakowie.

Wiele postaci zawartych i opisanych w tej antologii to autorzy wymyśleni przez Pessoę w czasach wczesnej młodości, by nie powiedzieć w dzieciństwie. Znakomita ich część też nie napisała wiele więcej niż umieszczono w niniejszej książce. Pozostaje to jednak bez znaczenia, bo choć upada megalomański mit monstrualnie płodnego poety, to w dalszym ciągu pozostaje prawda o genialnym poecie, którego trzy heteronimy stworzyły dzieło wielkie.
[Wojciech Charchalis]

Fernando Pessoa i 24 Heteronimy, m. in.: Charles Robert Anon, Carlos Otto, Joaquim Moura Costa, Vicente Guedes, Eduardo Lança, Maria José, David Merrick, António Mora, Henry More, Gaudêncio Nabos, Coelho Pacheco, dr Pancrâcio, Pantaleão, Alexander Search, Jean Seul, Bernardo Soares…

W starożytnej Grecji w zamian za złotą monetę Charon przeprawiał ludzi przez rzekę Styks do podziemnego świata. Teraz Charon pracuje w sztokholmskim metrze i wozi śmiertelników z przedmieść do centrum miasta, z życia do śmierci. Pasażerowie jeżdżą podziemnym labiryntem od i do swoich ukochanych, do i z pracy, przemierzają czas aż do jego końca. Śpiewają przy tym o nadziei, tęsknocie i o codzienności.

„Tą monetą płacę za to żeby móc cię kochać”

Metro Charona to pierwszy tom poetycki Idy Linde od czasu debiutu, wydanego w 2006 roku i uznanego w Szwecji za książkę kultową „Testamentu Maszynowej Dziewczynki”.

IDA LINDE – ur. 1980 w Umea. Szwedzka pisarka, poetka, autorka dramatów. Mieszka z rodziną
w Sztokholmie.

JUSTYNA CZECHOWSKA – ur. 1979 w Lublinie. Tłumaczka literatury szwedzkiej. Laureatka Nagrody im. Wisławy Szymborskiej oraz nagrody dla wybitnych tłumaczy przyznawanej przez Akademię Szwedzką. Mieszka z córką w Warszawie.

„Nie dam ci siebie w żadnej postaci”

Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (1962). Jest bodaj jedynym polskim pisarzem, który nie udzielił żadnego wywiadu. Nawet po odebraniu Nagrody Literackiej Nike w 2009 roku. Opublikował m. in. “Peregrynarz” (Warszawa 1992), “Liber mortuorum” (Lublin 1997), “Kamień pełen pokarmu. Księga wierszy z lat 1987-1999” (Izabelin 1999, wydanie słoweńskie 2005), “Przewodnik dla bezdomnych niezależnie od miejsca zamieszkania” (Legnica 2000, 2003), “Daleko stąd zostawiłem swoje dawne i niedawne ciało” (Kraków 2003), “Dzieje rodzin polskich” (Warszawa 2005, wydanie austriackie 2012), “Piosenkę o zależnościach i uzależnieniach” (Wrocław 2008, 2009), “Imię i znamię” (Wrocław 2011, 2012), “Podaj dalej” (Poznań 2012), a także “Kochankę Norwida” (Wrocław 2014).

Laureat m. in. Nagrody im. Barbary Sadowskiej (1994), Nagrody Niemiecko-Polskich Dni Literatury w Dreźnie (1997), Nagrody Literackiej Gdynia (2006, 2009), Hubert Burda Preis (2007), Nagrody Literackiej Nike (2009) i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej “Silesius” (2012). Mieszka w Warszawie.

[…] Już dawno nie czytałem wierszy, które by mnie do tego stopnia zmęczyły i zachwyciły, co Pańskie, i tak to Panu mówię w biegu i już nie czytając po raz drugi, bo na koniec człowiek głupieje i zaczyna się bać tylu wielkich słów. Ale czuję, że mi Pan uwierzy i że już jesteśmy przyjaciółmi.

Julio Cortázar

„Pogoda,” (ang. „The Weather”) to zbiór próz poetyckich i wierszy, opublikowanych w 2001 roku przez niezależną kanadyjską oficynę z Vancouver New Star Books, które powstały częściowo w trakcie rezydencji artystycznej na Cambridge University, którą Lisa Robertson odbyła w 1999 roku.

Tom został nagrodzony ReLit Award w kategorii poezja w 2002 roku.

Książka jest projektem o charakterze site-specific, w którym zainteresowanie konceptualizmem przybiera formę spekulatywnego eksperymentu. Przebywając w Cambridge, pisarka badała materiały archiwalne dotyczące meteorologii, które następnie wykorzystała w „Pogodzie.” Robertson czerpała inspirację także z osiemnasto- i dziewiętnastowiecznych publikacji dotyczących zjawisk pogodowych, między innymi „Eseju o modyfikacji chmur” Luke’a Howarda z 1803 roku, eseju poświęconego zjawisku rosy Williama Charlesa Wellsa (1814), oraz rozprawy Johna Aitkina  „O wykorzystaniu historii naturalnej w poezji” z 1777 roku.

Lisa Robertson – urodzona w 1961 roku w Toronto poetka, eseistka, badaczka i tłumaczka. Jedna z najważniejszych awangardowych pisarek kanadyjskich. Autorka między innymi takich książek poetyckich jak „Xeclogue” (1993), „Debbie: An Epic” (1997), „The Weather” (2001), „Lisa Robertson’s Magenta Soul Whip” (2009), „R’s Boat” (2010) i „Three Summers” (2016), dwóch zbiorów esejów, powieści „The Baudelaire Fractal” (2020), a ostatnio eksperymentalnej książki „Anemones: A Simone Weil Project” (2022), będącej jednocześnie projektem badawczym, przekładowym i poetyckim. Tłumaczka literatury i filozofii francuskiej, między innymi pisarstwa Michèle Bernstein, postaci związanej z ruchem sytuacjonistów. W latach 1988–1994 Robertson prowadziła w Vancouver niezależną księgarnię. W 1990 roku związała się z kolektywem poetyckim The Kootenay School of Writing, który również działał w okolicach Vancouver. Jej twórczość jest także kojarzona z amerykańską grupą poetów Language. Robertson była nominowana do szeregu nagród, między innymi prestiżowego kanadyjskiego wyróżnienia Governor General’s Literary Award for Poetry. W 2018 roku za swój dorobek poetycki otrzymała nagrodę imienia C.D. Wright. Pisarka obecnie mieszka we Francji.

Dwie części książki tworzą splątaną ars poetica: Zabić Platona i Pisanie. Pierwsza część to numerowany ciąg dwudziestu ośmiu wierszy zorganizowanych wokół opisu wypadku: pieszy potrącony przez ciężarówkę umiera na środku jezdni. Pojawiają się tam różne postaci jak filozof Michel Serres, Robert Musil, kobieta wygładzająca pończochę, kierowca ciężarówki, dziecko na balkonie, hiszpański poeta Jesús Aguado. Na dole stron, pod kolumnami wierszy, opowiedziana jest inna historia: kobieta spotyka starego przyjaciela, poetę, który napisał książkę pt. Zabić Platona, książkę o kobiecie, która „została zmiażdżona przez uderzenie dźwięku”. Druga część, Pisanie, to liryczna medytacja wokół tematów śmiertelności i twórczości literackiej.

Tomik Zapałki i metal na imitacji materii ludzkiej charakteryzuje się tym, że każdy z wierszy jest potraktowany jako dzieło mające przełożenie na sztuki plastyczne, stąd każdy z utworów, nosi w podtytule wyszczególniony materiał, z którego został wykonany. Oczywiście materiały są dobierane z klucza poetyckiej metafory, a nie rzeczywistych, materialnych, możliwości zobrazowania dzieła. Podobnie tytuł tomiku: Fósforos e metal sobre a imitação de ser humanojest zaledwie takim podtytułem, wyszczególniającym materię, z której powstał tomik: Zapałki i metal na imitacji materii ludzkiej. Ponieważ mamy do czynienia z książką poetycką, jej tytuł jest wieloznaczny, bo o ile „fósforos e metal” raczej nie dopuszczają wielu wariantów tłumaczenia, o tyle „imitação de ser humano” już tak: może to być atrapa człowieka, atrapa istoty ludzkiej, imitacja tkanki (tkanek) ludzkiej (ludzkich), czy wreszcie imitacja materii ludzkiej itd.

PREMIERA: 18 KWIECIEŃ 2024

Filipa Leal (1979 Porto)

Jedna z najpopularniejszych i najbardziej poczytnych portugalskich poetek. Wydała 11 książek poetyckich, tom opowiadań i tom sztuk teatralnych. Autorka tekstów piosenek, sztuk teatralnych i scenariuszy filmowych.

Książki poetyckie Vem à quinta-feira (2016, Assírio & Alvim), i Zapałki i metal na imitacji materii ludzkiej (2019, Assírio & Alvim), obie zostały finalistkami nagrody Correntes d’Escritas i półfinalistkami nagrody Oceanos.

Była publikowana w Hiszpanii, Francji, Brazylii i Kolumbii. Jest reprezentowana w kilku antologiach w Portugalii i za granicą (Wenezuela, Meksyk, Bułgaria, Holandia, Słowenia czy Grecja).

W 2010 roku jeden z jej wierszy był wystawiony w warszawskim metrze, w ramach inicjatywy „Wiersze w metrze” (w przekładzie W. Charchalisa).

Gazeta EXPRESSO w 2010 r. umieściła ją na liście 10 talentów na następną dekadę. W 2018 roku magazyn SÁBADO uznał ją za jedną z siedmiu „scenarzystów/scenarzystek, zmieniających narodową fikcję”.

Swoich wyśnionych poetów, składających się ogółem na plejadę ponad setki nazwisk, Pessoa zawsze obdarzał odrębną osobowością i mniej lub bardziej rozbudowaną fikcyjną biografią. W przypadku niektórych heteronimów, jest to zaledwie sygnatura, ślad zmyślonej ręki znaleziony na jakimś karteluszku w słynnej skrzyni, do której przez całe życie wrzucał swoje zapiski, fragmenty wierszy, sentencje, tajemnicze diagramy i znaki, precyzyjnie wyliczane horoskopy. Ale w przypadku najważniejszych z nich, bo też do wielkiej trójki, obok Álvara de Campos i Ricarda Reisa, zaliczał się Caeiro, dostajemy o wiele więcej. Nawet jeśli życiorys stworzonej przez Pessoę postaci uderza prostotą, typowością, w pewnym sensie reprezentatywnością dla portugalskiego losu; wydaje się realizować paradygmat często spotykany zarówno wśród poetów dziewiętnastowiecznych, takich jak Cesário Verde, jak i wśród twórców pierwszego pokolenia modernistycznego, którym nadal przychodziło pisać szybko, niewiele, i umierać młodo. Alberto Caeiro miał się urodzić w Lizbonie 16 kwietnia 1889 roku. Osierocony przez obydwoje rodziców, nie zdobył wykształcenia ani nie nauczył się zawodu. Większość swej krótkiej egzystencji przeżył w gospodarstwie ciotecznej babki w Ribatejo, i tam też miał stworzyć przypisywane mu cykle wierszy, Guardador de Rebanhos i O Pastor Amoroso. Pod koniec życia miał powrócić jeszcze do Lizbony i tam napisać Os Poemas Inconjuntos, nim zmarł na gruźlicę w wieku zaledwie dwudziestu sześciu lat. Dokładnie w przełomowym dla portugalskiej awangardy roku 1915. (ze wstępu Ewy Łukaszyk)

Sophia de Mello Breyner Andresen (1919-2004) uznawana jest za jedną z najważniejszych dwudziestowiecznych poetek Półwyspu Iberyjskiego. Jako pierwsza kobieta otrzymała najważniejsze wyróżnienie przyznawane pisarzom tworzącym w języku portugalskim – Nagrodę Camõesa (1999). Uhonorowana również Nagrodą Królowej Zofii (2003), czyli najważniejszym wyróżnieniem poetyckim we wszystkich krajach hiszpańsko- i portugalskojęzycznych. Debiutowała w latach 40. i szybko stała się jedną z najistotniejszych postaci w XX-wiecznym portugalskim życiu literackim. Wydała kilkanaście tomików poezji, jak również zbiory opowiadań, nowele dla dzieci, sztuki teatralne i eseje. Działała również jako tłumaczka. Pochowana w Panteonie Narodowym w Lizbonie.

Antologia „Oto ja. Wiersze Wybrane” obejmuje kilkadziesiąt wierszy poetki wybranych z najważniejszych tomików wydawanych w latach 1962-1997, a w szczególności: Livro sexto (1962), Geografia (1967),Dual (1972), O nome das coisas (1977) i O búzio de Cós (1997). Utwory ukazują nie tylko najistotniejsze dla autorki tematy i jej poetykę, ale również wpisują ją w szersze konteksty literackie (m.in. związki z twórczością Fernando Pessoi) i pozaliterackie (wynikający z uważnego postrzegania rzeczywistości sprzeciw wobec demagogii oraz politycznej bierności).

Edycja limitowana z grafiką PIO Kalińskiego

Wiele postaci zawartych i opisanych w tej antologii to autorzy wymyśleni przez Pessoę w czasach wczesnej młodości, by nie powiedzieć w dzieciństwie. Znakomita ich część też nie napisała wiele więcej niż umieszczono w niniejszej książce. Pozostaje to jednak bez znaczenia, bo choć upada megalomański mit monstrualnie płodnego poety, to w dalszym ciągu pozostaje prawda o genialnym poecie, którego trzy heteronimy stworzyły dzieło wielkie.
[Wojciech Charchalis]

Fernando Pessoa i 24 Heteronimy, m. in.: Charles Robert Anon, Carlos Otto, Joaquim Moura Costa, Vicente Guedes, Eduardo Lança, Maria José, David Merrick, António Mora, Henry More, Gaudêncio Nabos, Coelho Pacheco, dr Pancrâcio, Pantaleão, Alexander Search, Jean Seul, Bernardo Soares…

OLVIDO GARCÍA VALDÉS – hiszpańska poetka, eseistka i tłumaczka. Absolwentka filozofii na Uniwersytecie w Valladolid i filologii romańskiej na Uniwersytecie w Oviedo. Mieszka w hiszpańskim Toledo.

Reprezentatywna panorama hiszpańskojęzycznej poezji współczesnej. Poezja roczników 70. i 80. Poezja debiutantów i wytrawnych literackich graczy. Poezja o wielu twarzach – co najmniej jedenastu, bynajmniej nie tylko stu jedenastu – którą łączy jeden wspólny mianownik (poza kontekstem samej antologii): jest to poezja napisana w języku hiszpańskim. Napisana w języku hiszpańskim, ale tylko po części w Hiszpanii, a po części w Chile, Kolumbii, Meksyku i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie tym językiem posługuje się co czwarty obywatel.

WYSYŁKA PO 25 LIPCA 2022

Inger Christensen (1935-2009) należy do panteonu duńskiej literatury. W całej swojej twórczości, a zwłaszcza w najważniejszych utworach: siedmiu tomach poetyckich, trzech powieściach i dwóch tomach esejów, ta najwybitniejsza – i nietypowa – przedstawicielka duńskiego postmodernizmu poszukiwała odpowiedzi na pytania o miejsce człowieka w świecie, o jego relacje z przyrodą i rządzącymi światem prawami, a także, co dla niej szczególnie charakterystyczne, o rolę i znaczenie języka oraz – matematyki. Dlaczego matematyki? Inger Christensen interesowała się naukami ścisłymi, matematyce zaś przypisywała szczególną rolę: „co właściwie było pierwsze, mowa czy liczba, język czy matematyka?”, pyta w jednym z esejów […] pasjonująca, często zaskakująca refleksja intelektualna, wyraziste reagowanie na wydarzenia polityczne, przemiany i problemy społeczne współczesności, odważna, unikalna ekspresja poetycka – i ten zniewalająco piękny, zmysłowy język i poetycki ton; całe to bogactwo stanowi o wielkości Inger Christensen. Jak donoszono w Danii tuż po jej śmierci, krytycy w różnych krajach wyrażali żal, że poetka nie doczekała nagrody Nobla. (z posłowia Bogusławy Sochańskiej)

„Podobnie jak w przypadku innych wymyślonych przez siebie postaci, Pessoa podał szereg szczegółów na temat Reisa. Miał się on urodzić w Porto w 1887 roku, był więc o parę miesięcy starszy od swojego twórcy, a także – co dość dziwne, wziąwszy pod uwagę relację mistrza i ucznia – od Alberta Caeiro, który miał się rzekomo urodzić 16 kwietnia 1889 roku. Dokładnej daty urodzenia Reisa Pessoa – jak twierdził – nie pamiętał. Ale w jego zapiskach odnaleziono horoskop, opracowany na podstawie nie tylko dnia, ale i godziny narodzin: miał to być 19 listopada, pięć po czwartej po południu. Kolejnym paradoksem heteronima starszego od swojego twórcy było też to, że – jak twierdził Pessoa – Reis pisał po portugalsku poprawniej od niego samego.”
(ze wstępu Ewy Łukaszyk)

Migracje Glorii Gervitz są owocem czterdziestu trzech lat pracy poetyckiej. Nie jest to jednak ani tom poezji zebranych, antologia, ani nawet dzieła wszystkie sensu stricto. Na przestrzeni lat autorka wielokrotnie publikowała ten organiczny poemat, od samego początku noszący tytuł Migracje, którego każde kolejne wydanie ukazywało jego stopniowe metamorfozy.

Przez całe sześćdziesiąt jeden stron poetyckiego zbioru Linn Hansén mierzy się z historią. To zaskakujące u kogoś, kto pochodzi z kraju, w którym historia nigdy nie była tak ważna, jak w lepiej nam znanych partiach Europy. Czym jest dla niej historia: wszystkim, co minęło? Gdzie ma początek? Jak się skończy? Czy wzbudza nostalgię? Co nią kieruje i czy ta kierownicza siła różni się od natury? Czy jest sens o to pytać? Szwedzka poetka z wielką pasją, oszczędnością słowa, wystawiając na próby wielkie klasyczne formuły, kreśli dzisiejszy stan świata. To więcej niż sztuka pamięci: sztuka budzenia lęku i nadziei, skrytych w tym, co było i być może będzie.

Twórczość Forresta Gandera, poety, prozaika, tłumacza, eseisty, łączy w sobie erudycję i wiedzę naukową – Gander ma wykształcenie geologiczne – z nieskrępowaną inwencją językową i odważną, empatyczną wyobraźnią. Gander wypracowuje przełomowy model ekopoetyki, praktykując poezję tak, jak praktykuje się medytację. Poezja jest dla niego sposobem na słuchanie świata, zarówno ludzkiego, jak i nie-ludzkiego. Wiersze Gandera, odwołujące się często do pozaeuropejskich tradycji poetyckich, na przykład japońskiego haibunu czy literatury sangam z południowych Indii, poszukują nowych metafor i nowych form wiedzy. W centrum zainteresowania stawiając krajobraz, artykułują nową, nieantropocentryczną ontologię.

León Felipe (1884–1968) nie należy do poetów, których nazwiska padałyby pierwsze podczas debat nad wyborami wierszy czy antologiami hiszpańskich autorów. Wczesne opuszczenie Hiszpanii i kłopot z zakwalifikowaniem do konkretnego pokolenia literackiego sprawiły, że został on niejako odsunięty na dalszy plan. Równie dobrze jednak właśnie trudność z zaszeregowaniem i marginalizacja tego autora mogą szczególnie zaintrygować czytelnika: zachęcić do odkrycia – czy też ponownego odkrycia – jego twórczości. Zanurzenie się w wiersze Leóna Felipe to otwarcie okna na głębokie uniwersum życiowe i literackie.

Śródziemnomorze to zapis wędrówki przez czasy i miejsca składające się na wspólne dziedzictwo regionu Morza Śródziemnego jako jednego ze źródeł europejskiej tożsamości. Wiąże odmienne porządki architektoniczne, wątki kultury oraz epoki z różnymi tradycjami literackimi, w tym z twórczością poetów polskich: Adama Zagajewskiego, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza, jak również – w sposób niewypowiedziany wprost, choć wyraźny – Wisławy Szymborskiej.

Południe ukazane jest we wszystkim, co Śródziemnomorze oznacza w naszej kulturze, a grecko-łacińska starożytność zostaje przeniesiona do współczesności i zestawiona z matrycą judeochrześcijańską. Wiersze składające się na ten zbiór odsłaniają nasze korzenie jako żywe cząstki codzienności, ponieważ region Morza Śródziemnego, kolebka zachodniej kultury, stanowi granicę — osobistą, wewnętrzną, a nie tylko geograficzną — od zawsze zamieszkiwaną i poszerzaną przez europejską poezję.
(fragment laudacji kapituły Nagrody Poetyckiej im. António Ramos Rosy)

João Luís Barreto Guimarães – Urodzony w 1967 roku w Porto portugalski poeta, tłumacz i lekarz. Zadebiutował w 1989 roku. Autor kilkunastu zbiorów poezji, w tym Nómada (Nomada, 2018), wyróżnionego nagrodą dla najlepszej książki poetyckiej Bertrand w 2018 roku. Za opublikowany w 2016 roku zbiór Śródziemnomorze, przełożony na język hiszpański, francuski i włoski, otrzymał w Portugalii Narodową Nagrodę Poetycką im. António Ramos Rosy. Jego utwory przełożono na kilkanaście języków.

Gabriel Borowski – Urodzony w 1988 roku tłumacz literatur portugalskojęzycznych na język polski oraz literatury polskiej na język portugalski, badacz literatury i przekładu. Absolwent filologii portugalskiej i podyplomowych studiów dla tłumaczy literatury na UJ, doktor literaturoznawstwa. Stypendysta programu Connecting Emerging Literary Artists 2019-2023 finansowanego w ramach projektu Kreatywna Europa.

Błogosławiona córka wychowana przez głos w swojej głowie przybliża polskim czytelniczkom i czytelnikom twórczość poetki, której słowa pojawiają się w kultowych utworach z albumu Lemonade, ale też jako hasła na transparentach podczas protestów przeciwko łamaniu praw człowieka osób uchodźczych. Obok wierszy Shire trudno przejść obojętnie. W swojej prostocie trafiają tam, gdzie boli najbardziej. Pozostają w pamięci na długo, trwale zmieniając naszą wrażliwość.

Warsan Shire FRSL to brytyjska poetka, pisarka i redaktorka, znana także jako autorka tekstów piosenek Beyoncé. Urodziła się w Kenii, a jej rodzina pochodzi z Somalii. Otrzymała wiele nagród za swoją twórczość poetycką, w tym the Brunel University African Poetry Prize oraz tytuł Young Poet Laureate for London.

W Cyklu białym Atheny Farrokhzad członkowie rodziny, których łączy doświadczenie rewolucji i migracji, mówią o przemocy i bieli. Głos lirycznego ja pojawia się tu wyłącznie w formie cytatów przytaczanych przez krewnych, cytatów, które na przemian oskarżają owe ja lub go bronią. Cykl biały przypomina koncert chóru; nie istnieje tu jedna odpowiedź na pytania o pochodzenie i odpowiedzialność, ale wciąż na nowo spisuje się potworne prawa represji.

Engramy to ślad pamięciowe, zmiany pozostawione w układzie nerwowym przez konkretne przeżycia. Na ich podstawie pamięć odtwarza potem cały magazyn wspomnień i doświadczeń. W „Engramach” Marta Eloy Cichocka proponuje nam wietrzenie magazynów pamięci: nie tylko tej indywidualnej (nieraz bardzo prywatnej, choć przecież uniwersalnej), lecz również pamięci zbiorowej, palimpsestu wyimków ze świętej księgi Majów obok świeżych okruchów traum całkiem współczesnych. Wietrzenie magazynów zainspirowali m.in. Zbigniew Herbert, Olga Tokarczuk i Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, PJ Harvey, Jónsi i Patti Smith, Juan Gelman czy Ko Un. To liryka erudycyjna i osobista zarazem, delikatna i drapieżna, serdeczna i skupiona, wciśnięta w strofy jak w szpilki, a czasem jak w glany, „kobieca jak / poezja kobiety którą stać na poezję”, i której ironiczne credo brzmi: „dużo / piszę mało zapisuję”. Tak wybrzmiewa poetycki wielogłos samotności: „mam cztery języki w jednym milczę / w drugim mówię w trzecim piszę / w czwartym liczę tylko na siebie”.

Maszynowa Dziewczynka umrze pierwsza. Tak postanowiła. Ale wszyscy inni zdążą umrzeć przed nią. Testament Maszynowej Dziewczynki to zapisana wierszem współczesna baśń o młodej kobiecie, która straciła wszystko i wszystkich, choć zachowała przy tym odwagę, gniew i bezczelność.

obraz może zawierać: te słowa generowane przez sztuczną inteligencję towarzyszą każdemu obrazowi wyświetlanemu użytkownikom stron internetowych. Atrybut alt zapewnia alternatywne informacje dotyczące obrazu, jeśli z jakiegoś powodu nie można go wyświetlić, z powodu wolnego połączenia internetowego lub podczas częściowej awarii strony. Tę inkantacyjną formułę znają również osoby korzystające z funkcji audiodeskrypcji do zrozumienia zawartości wyświetlanych plików graficznych. Beznamiętny opis obrazów świata rozpadającego się na otaczających nas ekranach, przepuszczony przez algorytm, zderza się z serią stop klatek pamięci afektywnej, tworząc nieskończoną pętlę imagomundi. Na czym tak naprawdę nam zależy? Czy cokolwiek jest jeszcze w stanie nas poruszyć? Czy cokolwiek po nas pozostanie?

Marta Eloy Cichocka – poetka i fotografka, habilitowana badaczka literatury, tłumaczka m.in. Calderona i Racine’a, Juarroza i Zurity, Topora i Tkaczyszyna-Dyckiego. Opublikowała sześć książek poetyckich (w Krakowie, Warszawie, Saragossie i Bogocie) i dwie książki teoretycznoliterackie o poetyce i strategiach współczesnej powieści historycznej (w Paryżu i Berlinie). Ma również na koncie współpracę dramaturgiczną i translatorską z Michałem Zadarą, Wojtkiem Klemmem, Ignacio Garcią i Norbertem Rakowskim. Laureatka m.in. I nagrody w konkursie poetyckim im. Haliny Poświatowskiej (2004), I Beca-Residencia Internacional SxS Antonio Machado (2016) i Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO (2021), jest pomysłodawczynią i koordynatorką cyklu MANUFAKTURA POEZJI, warsztatów translatorskich w obecności autorów, oraz serii polifonicznych recitali poetyckich pt. REPUBLICA POETICA. Gościła na festiwalach poetyckich w Polsce, Francji, Hiszpanii, Argentynie, Chile, Kolumbii i Meksyku. Dużo pisze, mało zapisuje.

PAKIET ZAWIERA RÓWNIEŻ KSIĄŻKĘ „CYKL BIAŁY”

Svetlana Cârstean i Athena Farrokhzad poznały się w trakcie warsztatów tłumaczeniowych w 2012 roku. W wyniku tego spotkania poetki przetłumaczyły nawzajem swoje debiutanckie książki, „Kwiaty z imadła” na szwedzki i „Cykl biały” na rumuński, nie znając języków wyjściowych. TRADO jest kontynuacją ich współpracy. Oryginał staje się tu konsekwencją przekładu, w wierszu o dziedziczeniu, zdradzie i miłości, gdzie mieszają się dwa głosy, zamieniają się miejscami. TRADO składa się z trzech cykli, dwóch poetyckich i jednego eseju, które wspólnie tworzą wyjątkowe dzieło.

Poezja Aaiún Nin czerpie z doświadczenia dzieciństwa i młodości spędzonych w tradycyjnej społeczności patriarchalnej i jest silnie zakorzeniona w kontekście postkolonialnej historii Afryki. Wiersze te odnoszą się do sytuacji panującej w Angoli, poruszają problemy przemocy seksualnej wobec kobiet, fundamentalizmu religijnego, nierówności społecznych i rasizmu.

Aaiún Nin (ur. 1991) to urodzona w Angoli niebinarna osoba uprawiająca poezję, tworząca sztukę mixed media i zaangażowana w aktywizm, posługująca się pseudonimem. W swojej twórczości podejmuje wątki dyskryminacji rasowej i płciowej, a także doświad- czeń osób LGBT+. Debiutancki tom poetycki pt. „Broken Halves of a Milky Sun” ukazał się w 2022 roku w Stanach Zjednoczonych.
Od momentu przeniesienia się do Danii w 2016 roku Aaiún Nin współpracuje z artystami identyfikującymi się z kulturą queer, w swoich wypowiedziach podnosząc kwestie dyskryminacji praw- nej migrantów oraz systematycznej przemocy policyjnej w Skan- dynawii. Artykuły i wiersze Aaiún Nin były publikowane m.in. w czasopismach „Information”, „Untold Pages”, „Kritiker”, „Frik- tion Magasin”, „Forfatternes Klimaaksjon” i hvermandag.dk. Ponadto ma na koncie udział w recitalach poetyckich podczas Oslo Interna- sjonale Poesifestival, Sound + Literature w Aarhus i Louisiana Literature Festival w Danii. Wiodący duński dziennik „Politiken” nazwał Nin „wielkim, rzadkim talentem w duńskiej literaturze”.

Obecnie przebywa na stypendium Międzynarodowej Sieci Miast Schronienia 
ICORN w Instytucie Kultury Willa Decjusza w Krakowie.

Svetlana Cârstean i Athena Farrokhzad poznały się w trakcie warsztatów tłumaczeniowych w 2012 roku. W wyniku tego spotkania poetki przetłumaczyły nawzajem swoje debiutanckie książki, „Kwiaty z imadła” na szwedzki i „Cykl biały” na rumuński, nie znając języków wyjściowych. TRADO jest kontynuacją ich współpracy. Oryginał staje się tu konsekwencją przekładu, w wierszu o dziedziczeniu, zdradzie i miłości, gdzie mieszają się dwa głosy, zamieniają się miejscami. TRADO składa się z trzech cykli, dwóch poetyckich i jednego eseju, które wspólnie tworzą wyjątkowe dzieło.